Onderzoekers in het economenblad ‘ESB’ hebben vastgesteld dat het percentage van het nagelaten vermogen waarvoor geen aangifte erfbelasting wordt gedaan, sinds 2011 met 17,0 procentpunt is gestegen naar 39,2% in 2021. Daarvan is 2,1 procentpunt verklaarbaar uit gestegen vrijstellingsbedragen voor partners en (klein)kinderen. Nalatingen aan goede doelen zijn te klein om een rol van betekenis te spelen. De enige andere mogelijke verklaring voor de overige 14,9 procentpunt (€ 3,7 miljard) is een toename van de belastingontwijking, aldus de onderzoekers. Die hypothese wordt bevestigd omdat in dezelfde periode de gemiddelde omvang van de nalatenschappen die niet worden aangegeven ruim verdubbeld is van € 41.944 naar € 99.877. De stijging van de vrijstellingsbedragen is te klein om een verdubbeling te kunnen verklaren, wat wijst op toenemende ontwijking. De onderzoekers noemen de onderbezetting bij de fiscus als een van de mogelijke oorzaken van de toegenomen ontwijking.
Voor erfbelasting over verzwegen buitenlandse vermogensbestanddelen geldt geen navorderingstermijn.
